Διάβαζα σήμερα το πρωί ένα κείμενο στην Καθημερινή με θέμα την κατάργηση των αρχαίων ελληνικών στα σχολεία σήμερα. Ο αρθρογράφος επέμενε να συνεχίσουν τα αρχαία να διδάσκονται στα σχολεία και το υποστήριζε με πάθος κατηγορώντας ευθέως τον υπουργό Παιδείας και την κυβέρνηση για τις αλλαγές που θέλει να φέρει και να μειώσει το μάθημα στα σχολεία.
Θέλω να κάνω ένα μικρό σχόλιο επάνω σε αυτό. Για ποια αρχαία μας μιλάει ο δημοσιογράφος; Μάλλον ξέχασε τα μαθητικά του χρόνια και του είδους τα αρχαία που διδασκόμασταν στο σχολείο. Συζητώντας με μια φίλη προχθές λέγαμε το πόσο αποκλεισμένα ήταν και προφανώς είναι ακόμη από την έννοια του αρχαίου κειμένου τα παιδιά στο σχολείο και το τι γνώσεις παίρνουν τελικά από τα κείμενα αυτά στο τέλος.
Τα παιδιά δεν έχουν ιδέα τι διδάσκονται καθώς χάνονται πλήρως μέσα στη μετάφραση. Μέσα στα υποκείμενα, στα αντικείμενα και στα κατηγορούμενα που τα βάζουν να ψάχνουν επάνω στη ντεμέκ ανάλυση του αρχαίου κείμενου, χάνοντας με αυτό τον τρόπο, το όποιο ενδιαφέρον έχουν για το κείμενο. Καλή και η ανάλυση αλλά δεν φτάνει μόνο αυτή.
Θυμήθηκα τα δικά μου σχολικά χρόνια συζητώντας προχθές και αναρωτήθηκα γιατί το μάθημα των αρχαίων ελληνικών διδασκόταν κατά αυτόν τον τρόπο τότε και προφανώς και τώρα στο σχολείο. Αυτό το μάθημα θέλετε να συνεχιστεί; Να βαριούνται μέχρι θανάτου τα παιδιά και να καταλήξουν να μισήσουν την ίδια τους τη γλώσσα; Προσωπικά το ενδιαφέρον μου για τα αρχαία κείμενα ήταν πολύ δυνατό τότε και τώρα και πάντα ήθελα να εμβαθύνω στη γλώσσα και στα κείμενα τα ίδια. Στο σχολείο στην ώρα των αρχαίων δεν καταλάβαινα τίποτα και ήμουν μονίμως αδιάβαστη καθώς δεν έβρισκα ενδιαφέρον στην διδασκαλία του κειμένου και ποσώς με ενδιέφερε να βρω που ήταν το κατηγορούμενο και το αντικείμενο στο κείμενο.
Εκείνο που είχε σημασία δεν διδασκόταν και περνούσαν τα χρόνια χωρίς να καταλάβουμε τι έλεγε ο εκάστοτε αρχαίος Έλληνας μέσα στα κείμενα του. Αναλύαμε το συντακτικό και τη γραμματική και χάναμε το νόημα. Το πραγματικό νόημα. Γιατί η ουσία στα αρχαία κείμενα δεν βρίσκεται στο γιατί ο αρχαίος έγραψε στον ενεστώτα και όχι στον αόριστο και γιατί έβαλε το αντικείμενο δίπλα στο κατηγορούμενο αλλά γιατί έγραψε αυτά που έγραψε τον καιρό εκείνο, πως επηρέασε τη γενιά του και τις επόμενες γενιές με τα γραπτά αυτά και ποια είναι τα συμπεράσματα που παίρνουμε από αυτά τα κείμενα και τα εφαρμόζουμε στην καθημερινότητα μας, στην πολιτική, στη δημοκρατία κλπ.
Με την πάροδο των χρόνων κατάλαβα τη διαφορά του να μαθαίνω τα αντικείμενα και τα υποκείμενα σε ένα αρχαίο κείμενο και το να διαβάζω ένα αρχαίο κείμενο (σαφώς με την ταυτόχρονη ανάγνωση του στα νέα ελληνικά) και να καταλαβαίνω τι λέει και να αφομοιώνω την πραγματική του αξία.
Στο σημείο αυτό να σας θυμίσω και τη μετάφραση της Αντιγόνης του Σοφοκλή που διδασκόμασταν τότε, πάλι η ίδια τακτική γινόταν. Τι λέει ο Σοφοκλής στο αρχαίο; Διαβάστε την μετάφραση δίπλα στα νέα, βρείτε τα αντικείμενα, υποκείμενα και τέλος. Ούτι τι γίνετε, ούτε τι εννοεί, ούτε ποιο το νόημα του κειμένου, τίποτα. Για να μην θυμηθώ τον Θουκυδίδη που ούτε καν μια έρμη μετάφραση δεν κάναμε παρά μόνο ψάχναμε μέσα στο αρχαίο χάος τα αντικείμενα και τα ρήματα...
Θυμάμαι τότε από ολόκληρη την δική μου χρονιά εγώ και άλλα 3 παιδιά το πολύ, πηγαίναμε στην δανειστική βιβλιοθήκη και ενδιαφερόμασταν για τέτοιου είδους κείμενα. Να εμβαθύνουμε και να διαβάσουμε αυτά που πραγματικά είχαν αξία καθώς το σχολείο και οι καθηγητές του αδυνατούσαν να μας δώσουν. Κάτι τέτοιο λογικά συμβαίνει και σήμερα. Χάνετε το ενδιαφέρον από μια μεγάλη μερίδα μαθητών και δύσκολα ξαναβρίσκεται στο μέλλον.
Αυτά τα αρχαία λοιπόν θέλετε να μαθαίνουν τα παιδιά μας; Αρχαία ελληνικά, παπαγαλία αντικειμένων και κατηγορουμένων; Ή αρχαία ελληνικά που έχουν να διδάξουν και να μάθουν στα παιδιά αυτό που πραγματικά έχει σημασία; Δηλαδή μάθηση του αρχαίου κειμένου παράλληλα με το νέο και επεξήγηση του, όχι από άποψης συντακτικού και γραμματικής αλλά από άποψης νοήματος. Γνώσης. Και να μπουν και άλλα αρχαία κείμενα στα σχολεία. Κείμενα που έχουν να δώσουν γνώσεις στα παιδιά για την μετέπειτα ζωή τους. Καλό το συντακτικό, καλή και η γραμματική αλλά αν δεν καταλαβαίνεις τι γίνετε στο κείμενο είναι όλα άχρηστα.
Οπότε καταλήγουμε και πάλι στο ότι καλές οι αλλαγές στην παιδεία αλλά να γίνονται εκ βαθέων και όχι πασαλείμματα που παίρνουμε ως συνήθως από τις εκάστοτε κυβερνήσεις….
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου