Με φόντο τη Γερμανική κατοχή, μια ιστορία ενός έρωτα ανθίζει. Η όμορφη ιστορία ενός βοηθού καθηγητή στο μυστηριώδες Γερμανικό Επιστημονικό Ινστιτούτο της Αθήνας που ενώ λειτουργούσε με γερμανική χρηματοδότηση, στην πραγματικότητα ήταν καταφύγιο αντιστασιακών φοιτητών και της Νέλλης, νεαρής φοιτήτριας στη Σχολή Καλών Τεχνών.
Και κάπως έτσι αυτή η όμορφη ιστορία έφτασε στο σήμερα και πήρε την μορφή ντοκιμαντέρ από τον σκηνοθέτη και γιο του βοηθού καθηγητή, Τίμων Κουλμάση και θα προβληθεί στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Το ντοκιμαντέρ "Πορτραίτο του πατέρα σε καιρό πολέμου" μέσα σε 88 λεπτά αποτυπώνει μια ολόκληρη εποχή μέσα από γράμματα που αντάλλασσαν οι δυο ερωτευμένοι στις δύσκολες εκείνες στιγμές. Ο κ. Κουλμάσης παραχώρησε συνέντευξη στο thousandnews αναλύοντας την ταινία, μιλώντας για τις συνθήκες που τον ώθησαν να γυρίσει ένα τέτοιο φιλμ και πως αντιμετώπισε την σχέση σκηνοθέτης και γιος παράλληλα.
 |
| Ο σκηνοθέτης Τ. Κουλμάσης |
Πρόκειται για μια αληθινή ιστορία. Τι σας ώθησε να τη μεταφέρετε στη μεγάλη οθόνη; Πως γεννήθηκε η ιδέα της ταινίας;
Σε όλες τις ταινίες μου οικογενειακές ή προσωπικές ιστορίες αντιπαρατίθενται με τη συλλογική μνήμη ιστορικών γεγονότων ή εποχών. Ας πούμε στην ταινία Ulrike Marie Meinhof (1994) η ένοπλη πάλη στη Γερμανία στα χρόνια του ’70 δίνεται μέσα από το πρίσμα μιας παιδικής φιλίας. Πιο πρόσφατα, η ταινία Λόγος και Αντίσταση (2010) με ευρύτερο θέμα την δικτατορία των συνταγματαρχών, έχει ως αφετηρία την εξορία της οικογένειάς μου τα χρόνια του ΄60. Έτσι και στο Πορτραίτο του πατέρα σε καιρό πολέμου που μιλά για την Κατοχή.
Είχα την ιδέα για μια ταινία όταν η Νέλλη Ανδρικοπούλου μου έδωσε γράμματα του πατέρα μου που ανέσυρε μετά 70 χρόνια πίσω από μια ντουλάπα, όταν ένα πρόβλημα στα υδραυλικά πλημμύρισε το σπίτι της.
Η Νέλλη υπήρξε η πρώτη μεγάλη αγάπη του πατέρα μου. Συναντήθηκαν το 1938, στην Αθήνα, έζησαν μαζί σε καιρό ειρήνης, πολέμου και γερμανικής κατοχής πριν η Ιστορία τους χωρίσει βίαια, διασκορπίζοντας τους σε διαφορετικές χώρες χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας.
Θεώρησα πως η ιστορία τους, καθώς κι αυτή της παράξενης μορφής του Rudolf Fahrner που διαγράφεται επίσης μέσα στην αλληλογραφία, ενσαρκώνει την ανθρώπινη περιπλοκότητα της κρίσιμης περιόδου της γερμανικής Κατοχής της Ελλάδας κι επίσης πως οι αφηγήσεις του πατέρα μου και της Νέλλης δίνουν ένα πρόσωπο στην Ιστορία.
H ταινία έχει προσωπικά στοιχεία. Αναφέρεστε σε μια προσωπική ιστορία του πατέρα σας. Πως ήταν η εμπειρία σας αυτή; Του σκηνοθέτη και του γιου ταυτόχρονα;
Οι επιστολές του πατέρα μου πάνω στις οποίες βασίζεται η ταινία -περισσότερες από χίλιες σελίδες, γραμμένες σχεδόν καθημερινά μεταξύ 1938 και 1944 - δεν διηγούνται μόνο την ερωτική τους ιστορία αλλά αποκαλύπτουν ανάγλυφα ένα απίθανο πανόραμα της καθημερινής ζωής των δύο νέων και των φίλων τους κατά την γερμανική κατοχή. Αργότερα, όταν ο πατέρας μου υποχρεώθηκε να επιστρέψει στη Γερμανία, περιγράφουν, κυριολεκτικά, το τέλος ενός κόσμου.
Δεν μου ήταν πάντα εύκολο αλλά ο πατέρας μου, πρόσωπο που με σημάδεψε ως σήμερα, μου είχε ήδη διηγηθεί τα περισσότερα από τα γεγονότα. Αυτή η ιστορία ήταν ήδη ώριμη μέσα μου. Κι επίσης δουλεύω στον κινηματογράφο 30 χρόνια τώρα. Η εμπειρία αυτή με βοήθησε να αποκτήσω την απαραίτητη απόσταση, το ίδιο αναγκαία όσο και η "εγγύτητα" με τα πρόσωπα της ταινίας, ώστε να ισορροπήσω ανάμεσα στο υποκειμενικό βλέμμα και στην αναδρομή σε μία ιστορική περίοδο και την συλλογική μνήμη, που είναι κάτι παραπάνω από το άθροισμα των μεμονωμένων αναμνήσεων, για να την "αναπαραστήσω" σε σκηνές και να τη φωτίσω.
 |
| Η Νέλλη |
Έχετε δηλώσει πως σας πήρε 6 χρόνια για να ολοκληρώσετε την ταινία. Τι συνέβη μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα; Τα γυρίσματα απλώθηκαν μέσα σε αυτή την περίοδο; Πως έγινε το φιλμ;
Η παραγωγή ήταν δύσκολη. Η ταινία ήταν ακριβή αφού περιέχει πολλά αρχεία. Κάναμε πολλές έρευνες, βρήκαμε κάποιες εικόνες ανέκδοτες ακόμα. Το ρεπεράζ, η ανεύρεση χώρων, της ταινίας κράτησε πολύ κι επίσης πέρασα πολύ χρόνο με την Νέλλη. Το γύρισμα κράτησε δύο χρόνια και δώσαμε στο μοντάζ αρκετό χρόνο ώστε να πειραματιστούμε με μια αρκετά ελεύθερη αλλά στέρεη δομή.
Η παραγωγή, η ανεύρεση των χρημάτων, συμπίπτει με τα δύσκολα χρόνια της κρίσης. Η ΕΡΤ ήταν κλειστή, το Κέντρο Κινηματογράφου υπολειτουργούσε ενώ η Arte άλλαξε την πολιτική που αφορούσε το πρόγραμμά της κι αποσύρθηκε. Έπρεπε όλα να αρχίσουν πάλι απ το μηδέν.
Το πλεονέκτημα αυτών των δύσκολων συνθηκών ήταν ο πρόσθετος χρόνος που είχα στην διάθεσή μου για να σκεφτώ την σιωπή της Ιστορίας, την απουσία ή, όπως στην Δρέσδη, την απόλυτη εξαφάνιση. Τελικά για να βρεθεί ένα κινηματογραφικό ύφος τέτοιο ώστε η αφήγηση να συμπεριλαμβάνει, σε κάποιο άλλο επίπεδο, το κενό και τις σιωπές που περιέχει.
Έφτασα στα όριά μου αλλά η ταινία στο τέλος ολοκληρώθηκε.
Αν μπορούσατε να περιγράψετε την ταινία σας με μια φράση ποια θα ήταν αυτή;
Το Πορτραίτο του πατέρα σε καιρό πολέμου είναι μια ιστορία έρωτα κι αντίστασης, είναι κάποιες σκέψεις πάνω στους μηχανισμούς της ατομικής και συλλογικής μνήμης, αλλά κυρίως θέτει μια απλή ερώτηση, δυστυχώς και σήμερα επίκαιρη : Πώς να αντισταθείς στην βαρβαρότητα με όπλο τη σκέψη, την τέχνη.
Που θα ταξιδέψει έπειτα η ταινία, μετά το 57ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης;
Όπου βρει το κοινό της στα φεστιβάλ, στην αίθουσα και στην μικρή οθόνη.
 |
| Ο πατέρας του σκηνοθέτη |
Πρόγραμμα Προβολών
ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ: Σάββατο, 4 Μαρτίου 2017 - 20:00 | ID:126
TΩNIA MAPKETAKH: Κυριακή, 5 Μαρτίου 2017 - 13:00 | ID:233
Πορτραίτο του πατέρα σε καιρό πολέμου / Τιμών Κουλμάσης
Υπόθεση
Με φόντο τη Γερμανική κατοχή, η ταινία αυτή αφηγείται την ιστορία ενός έρωτα, του πατέρα μου, βοηθού καθηγητή στο μυστηριώδες Γερμανικό Επιστημονικό Ινστιτούτο της Αθήνας –που ενώ λειτουργούσε με γερμανική χρηματοδότηση, στην πραγματικότητα ήταν καταφύγιο αντιστασιακών φοιτητών– και της Νέλλης, νεαρής φοιτήτριας στη Σχολή Καλών Τεχνών. Σκιαγραφεί επίσης τη μορφή του φίλου τους, Ρούντολφ Φάρνερ, ιδρυτή του Ινστιτούτου, ενός απ’ τους ελάχιστους συντρόφους των αδελφών Στόιφενμπεργκ στη δολοφονική απόπειρα εναντίον του Χίτλερ, στις 20 Ιουλίου 1944, που επιβίωσε μετά την καταστολή που ακολούθησε.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Τίμων Κουλμάσης
Σενάριο: Τίμων Κουλμάσης
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Οδυσσέας Παυλόπουλος, Τίμων Κουλμάσης
Μοντάζ: Aurique Delannoy
Μουσική: Eric Demarsan
Παραγωγός: Τίμων Κουλμάσης
Παραγωγή: Aia Films
Συμπαραγωγοί: Carl-Ludwig Rettinger
Συμπαραγωγή: Lichtblick Filmproduktion, WDR-3sat, ΕΡΤ ΑΕ
Αφήγηση: Guido Lambrecht, Hüseyin Michael Cirpici, Ηρώ Σιαφλιάκη
Φορμά: Έγχρωμο-Ασπρόμαυρο
Χώρα Παραγωγής: Γερμανία-Ελλάδα-Γαλλία
Διάρκεια: 88'
Έτος Παραγωγής: 2016
Παγκόσμια εκμετάλλευση: Lichtblick Filmproduktion info@lichtblick-film.de
Ελληνική διανομή: Carousel Films, carousel@otenet.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου